Тұяқберді Шәмілов

Батыс Қазақстан облысы, Жаңақала ауданы орталығынан шамамен 40 шақырым қашықтықта орналасқан қасиетті орын. «Мың тұяқтың дүбірі – бір Тұяқтың саусағы» атанған күйші Тұяқберді Қажыгерейұлы - 1951 жылдың 6 қыркүйегі күні Батыс Қазақстан облысы, Бөкей Ордасы ауданына қарасты Саралжын ауылында дүниеге келген. 1970 жылдан академиялық қазақ халық аспаптары оркестрі құрамында домбырашы, концертмейстер және жеке орындаушы ретінде қызмет етті. «Күй өнерінде оны ешкім кеміте алмайды, Тұяқ – шебер күйші. Күйді түсініп орындайды. Мен оны мұрагерім деп санап, батамды бердім», – деген Қали Жантілеуов сияқты саңлақтардан күй өнерінің қыр-сырын меңгереді. Т.Шәмелов Алматы музыкалық училищесін, Алматы мемлекеттік консерваториясын бітірген. Оның орындаушылық репертуарынан қазақ халық композиторларының (Құрманғазы, Дәулеткерей, Дина, Абыл, Сейтек, Мәмен, т.б.) күйлері кеңінен орын алды. Құрманғазы атындағы оркестрде қырық жылдан астам уақыт бойы қызмет етіп, қатардағы домбырашыдан бас концертмейстер, көркемдік жетекші дәрежесіне дейін көтерілді. Оркестр құрамында әлемнің көптеген елдерінде өнер көрсетті. Жеке орындаушы ретінде Франция, Италия, Қытай, Ауғанстан сынды шет елдерде болып, қазақ халқының музыка өнерін әлем жұртшылығына таныстырды. Құрманғазы атындағы І республикалық орындаушылар байқауының лауреаты. Әбіш Кекілбаев оның күйшілігін: «Құрманғазының өн бойы драмаға толы, дүбірлете ойнайтын күйін лирикаға айналдыра отырып, сазымен жеткізе біледі», – деп жоғары бағалады. Тұяқберді – Мәмен мектебінің өкілі. Ізденістің арқасында Тілеуұлы Мөңке бидің төрт күйін тауып, оның табиғаты мен тарихын хаттап, нотаға түсірді. Алғашқы болып орындады. Қазақтың күй мұрасы жаңа жәдігермен толықты. Мөңке бабамыздың күйлері – бүгінде баға жетпес рухани байлығы. Қазақ күйінің жауһарлары Тұяқберді Шәмеловтің тамаша орындауында күйтабаққа жазылған. Т.Шәмелов – бірнеше ән-күйлердің авторы. Оның Қадыр Мырза Әлінің «Домбыра», Ә. Асылбековтің «Ауылымды сағындым» сөзіне шығарған әндері республикалық конкурстарда жүлделі орын алды. Кесене 11 қазан 2012 жылы ашылған.